کارمندان بهترین دارایی هر سازمان هستند و تلاش برای ارتقا سلامتی کارمندان میتواند منجر به کار تیمی بهتر، افزایش بهره‌وری و کاهش مرخصی استعلاجی و حوادث محل کار را شود. از یک‌سو یک محیط کار حمایتی و سالم به کارمندان کمک می‌کند تا سبک زندگی سالم و خوبی داشته باشند و از سویی دیگر وقتی کارمندان خوب باشند، شرکت‌ها نیز عملکرد خوبی دارند. درنتیجه حفظ سلامت نیروی کار برای کسب‌وکارها بسیار مهم است. روش‌های زیادی وجود دارد که میتواند موجب ارتقا سلامتی در محیط کار شود و سلامت نیروی کار شرکت‌ها را تأمین کنید. در ادامه با ما همراه باشید تا با برخی از این راهکار کاربردی برای ارتقا سلامتی در محیط کار آشنا شوید.
ارتقای سلامت در محیط شغلی چیست
محل کار برای کارمندان مانند خانه دوم است. آنها حدود نیمی از ساعات روز و بهترین سال‌های زندگی خود را در این محیط می‌گذرانند. زمانی که شخصی زمان زیادی از زندگی خود را در یک مکان خاص سپری می‌کند؛ ممکن است شخصیت و کیفیت زندگی‌اش از آن محیط تاثیر بپذیرد. بر اساس این قانون کلی می‌توان گفت که کار کردن در یک محیط سالم بر روی انگیزه، بهره‌وری و سلامت جسمی و روحی کارکنان تاثیر می‌گذارد. چنین محیطی موجب افزایش رضایت شغلی و کاهش تعداد روزهای مرخصی کارکنان می‌شود. اما هیچ فاکتور واحد و مشخصی وجود ندارد که با رعایت آنها بتوان هر محیطی را تبدیل به یک فضای کاری ایده‌آل کرد.
طبق یک تعریف ساده، محیط کاری سالم به محیطی گفته می‌شود که در آن تجهیزاتی مانند کامپیوتر، صندلی‌ها و میزها متناسب با شرایط فیزیکی کارکنان انتخاب شده و تعاملات اجتماعی بین همکاران با یکدیگر و کارکنان با مدیران برقرار است. به گفته اوپرمن، محیط کاری ترکیبی از سه زیر محیط اصلی فنی، انسانی و سازمانی است. محیط فنی به ابزارها و زیرساخت‌های فناوری، محیط انسانی به گروه‌ها و تیم‌ها و محیط سازمانی به سیستم‌ها، رویه‌ها، شیوه‌ها، ارزش‌ها و فلسفه سازمان اشاره دارد. بنابراین یک محیط سالم محیطی است که از این ۳ منظر کاملا استاندارد باشد.
چگونه می‌توان سلامتی در محیط کار را ارتقا داد
به‌عنوان مدیر یک شرکت ایجاد برنامه‌های ابتکاری و خلاقانه سلامتی کارمندان میتواند برای کمک به افزایش سطح سلامت آنان مفید باشید. ترویج تغییراتی در سبک زندگی میتواند به ایجاد حس سلامتی و رضایت در کارمندان منجر شود. اجرا و به‌کارگیری این برنامه‌ها به معنای کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی، افزایش بهره‌وری برای شرکت‌ها و افزایش رضایت برای کارمندان است.
پیش از آشنایی با راهکارهای ارتقا سلامتی در محیط کار باید بدانید که سلامتی کارمندان با جادو اتفاق نمی‌افتد و مطمئناً یک‌شبه نیز اتفاق نمی‌افتد. یک برنامه سلامت خوب برای کارکنان باید شامل سه مؤلفه مهم باشد:
- اطلاعات
- انگیزه
- مهارت‌های رفتاری
به‌عنوان یک مدیر منابع انسانی یا مدیر سازمان، میتوانید با تدوین یک برنامه اختصاصی به کارمندان خود کمک کنید تا وضعیت سلامتی خود در محیط کار را بهبود ببخشند. برنامه‌های سلامتی کارمندان برای ارتقا سلامتی در محیط کار میتواند شامل موارد زیر باشد:
ایجاد عادات غذایی سالم
صرف غذا در حین انجام کار یکی از بدترین عادات غذایی در کارمندان است که میتواند منجر به پرخوری و اضافه وزن آنها شود. از این رو یکی از موارد مهمی که به‌عنوان یک مدیر باید در نظر داشته باشید این است که حتماً فضایی جداگانه برای صرف ناهار کارمندان در نظر بگیرید. همچنین میتوانید برای ارتقا سلامتی در محیط کار و ایجاد عادت‌های غذایی سالم روش‌های زیر را نیز به کار بگیرید.
- به‌عنوان میان با میوه و سبزیجات در اتاق استراحت از کارمندان پذیرایی کنید.
- اختصاص دادن زمان ناهار کافی به کارمندان برای صرف ناهار بدون استرس
- تهیه وعده‌های غذایی سالم برای جلسات ساعت ناهار
- قرار دادن یخچال در محل کار برای تشویق کارمندان به استفاده از غذاهای سالم خانگی به جای غذاهای فست فود
دقت داشته باشید که تغذیه سالم کارمندان موجب افزایش روحیه و انرژی آنها می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد آنچه ما می‌خوریم درواقع بر بهره‌وری ما تأثیر خواهد گذاشت.
استراتژی‌های مدیریت استرس را ارتقا دهید
استرس بزرگ‌ترین مانع برای انجام صحیح کارها است. تمامی کارمندان در محیط کار به‌نوعی با استرس درگیر هستند. بر اساس موسسه استرس آمریکا، برآورد می‌شود ۷۵-۹۰٪ مراجعه به پزشکان در بخش مراقبت‌های اولیه مربوط به اختلالات مربوط به استرس باشد و مطالعات تائید می‌کنند که فشارهای شغلی و ترس منبع اصلی استرس برای بزرگ‌سالان است. در حال حاضر و بر طبق نظرسنجی‌ها، ۲۶٪ از کارمندان می‌گویند که آنها اغلب در محیط کار دچار استرس می‌شوند.
استرس زیاد میتواند سلامت روان را از بین ببرد و مشکلات بهداشتی بی‌شماری ایجاد کند. شاید جالب باشد بدانید که شرکت‌ها سالانه حدود ۳۰۰ میلیارد دلار برای روزهای کاری از دست رفته و مراقبت‌های بهداشتی ناشی از استرس در محیط کار هزینه می‌کنند که عددی بسیار بزرگ است. به نقل از موسسه گالوپ، ۷۰ درصد از کارمندان آمریکایی با کار نکردن در حد توانایی بالقوه خود، رشد اقتصادی سازمانها را کند می‌کنند. ارائه آموزش‌هایی که بتواند در جهت کاهش استرس و افزایش توانایی‌های مقابله با آن مؤثر باشد، یکی از راهکارهای ارتقا سلامتی در محیط کار است که میتواند به ایجاد محیطی سالم و شاداب منجر شود.
ورزش را به روتین کارمندان اضافه کنید
وقتی کارمندان شما ورزش می‌کنند، سلامت روان آنها بهتری می‌شود و خطر بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا چاقی در آنها کاهش پیدا می‌کند. این موضوع درنهایت به معنی کاهش هزینه‌های غیبت در کار برای شما است. کارمندانی که در محل کار خود به امکانات تناسب‌اندام دسترسی دارند به میزان بیشتری میل و رغبت به ورزش در خود احساس می‌کنند. تخصیص بخشی از ساختمان اداری خود را به‌عنوان مرکز تناسب‌اندام شرکت میتواند راهکاری جذاب برای ارتقا سلامتی در محیط کار باشد. حتی اگر امکان تخصیص فضایی برای ایجاد یک مرکز تناسب‌اندام اختصاصی برای شما وجود ندارد، میتوانید با اعطای حق عضویت در باشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی به عنوان بخشی از مزایای همکاری، کارمندان خود را به ورزش کردن تشویق کنید.
توجه به سلامت روان کارمندان
یکی از موارد مهم و تأثیرگذار بر بهره‌وری کارمندان موضوع سلامت روان آنها است و بی‌توجهی به این موضوع میتواند موجب کاهش کارایی نیروی کار مفید در طولانی‌مدت باشد. میزان سلامت روان افراد با میزان رضایت آنان از شرایط محیط کار رابطه تنگاتنگی دارد چرا که افراد یک‌سوم از روز خود را در محیط‌های کاری می‌گذرانند. محیط‌های کاری استرس‌زا خروجی جز نیرو‌های فرسوده که علاقه‌ای به انجام وظایف محوله خود ندارند، در پی نخواهد داشت. برخی راهکارهای مناسب برای کاهش اضطراب و استرس در کارمندان به شرح زیر است:
- ایجاد جوی صمیمی و دور از تبعیض در میان همکاران
- تشویق کارمندان برای ملاقات و جلسات حضوری
- پرورش حس همدلی و همکاری و تعامل مفید میان کارمندان
- به‌کارگیری روش‌های سازشکارانه به‌جای روش‌های مبتنی بر زور و اجبار
- شناسایی عوامل ایجاد تنش و استرس‌زا در محیط و تلاش برای برطرف کردن آنها
- افزایش تعاملات اجتماعی در محل کار
لازم به یادآوری است که اگرچه در عصری زندگی می‌کنیم که فناوری نیاز انسان‌ها برای گفتگوی مستقیم را به حداقل رسانده است اما کارمندان هنوز موجوداتی اجتماعی به‌حساب می‌آیند و ارتباط با دیگران نقش مهمی در تقویت سلامت روان آنها دارد. افرادی که در محل کارشان خوشحال هستند اغلب روابط خوب و قوی با همکاران خود دارند.
مزایا و منافع ارتقا سلامتی در محیط کار
شرایط کاری و عدم توجه به خواستههای کارکنان در محیط کار اصلی‌ترین منبع ایجاد استرس شغلی برای بسیاری از افرادی است که کارفرما دارند و به نوعی برای شخص دیگری کار می‌کنند. تحقیقات نشان داده است که ارتقا سلامت محیط کار میتواند تاثیرات قابل توجهی بر روی سلامت جسمی و روحی کارکنان داشته باشد و هزینه‌های درمان را حتی در سطح کلان جامعه کاهش دهد. بنابراین ایجاد یک محیط کاری که کارکنان در آن از نظر روحی و جسمی احساس امنیت کرده و سلامت خود را در خطر نبینند بسیار مهم است. حفظ سلامت محیط و رعایت ایمنی کار میتواند مزایای بسیاری هم برای سازمان و هم برای کارکنان شاغل در آن به دنبال داشته باشد. برخی از این مزایا عبارتند از:
- بهبود سلامت جسمی کارکنان و ایجاد احساس رفاه در آنها
- بهره‌وری بیشتر
- عملکرد شغلی مفیدتر
- افزایش رضایت شغلی
- مشارکت بیشتر کارکنان در کارهای تیمی و گروهی و افزایش سطح مشارکت اجتماعی آنها
- افزایش تاب‌آوری فردی، تیمی و سازمانی
- کاهش نرخ غیبت و مرخصی‌ها
- کاهش آسیب‌های شغلی در محیط کار و هزینه‌های سازمان در قبال جبران غرامت کارگران
- بازگشت سریع‌تر کارکنان بعد از بیماری به سر کار
توصیه‌هایی برای کارکنان در جهت ارتقا سلامت کارکنان در محیط کار
با توجه به آنچه گفته شد، خود کارمندان نیز میتواند در ارتقا سلامتی خود در محیط کار تأثیرگذار باشند. از این رو در ادامه برخی از رفتارهایی که میتواند منجر به وضعیت سلامتی بهتری شود را مشاهده خواهید کرد. به‌عنوان راهکاری مفید میتوانید این اطلاعات را به‌صورت خبرنامه برای آنان بفرستید تا با انجام این امور در جهت حفظ و سلامتی خود بکوشند.
اگر کارمند هستید بهتر است موارد زیر را به خاطر داشته باشید.
- بهتر است در میان ساعات کاری کمی به خود استراحت دهید و با بلند شدن از پشت میز کمی قدم بزنید.
- مدیریت زمان را فرابگیرید تا بتوانید با تسلط بر محیط از استرس‌های خود کم کنید.
- در پایان ساعات کاری، کار را فراموش کنید و زمان خود راه خانواده اختصاص دهید.
- توقعات کمال‌گرایانه نداشته باشید تا مضطرب و سرخورده نشوید.
- نظم ثابتی برای وعده‌های غذایی خود در نظر بگیرید.
اهمیت سلامتی روانی محیط کار
یک نظرسنجی بین‌المللی که ۱۰۰۰۰ کارمند و کارگر در آن شرکت داشتند نشان داد که ۸۵ درصد از این افراد از محیط کاری خود ناراضی هستند و این موضوع باعث می‌شود برای آنها تمرکز کردن بر روی وظایف شغلی محوله دشوار شود. کارکنان باید در محیطی کار کنند که نیازهای فیزیکی و عاطفی آنها را تامین کند. یک محیط شغلی سالم باید همیشه بهترین شرایط کاری را برای کارکنان فراهم کند. محیط کاری خصمانه تعادل کار و زندگی کارکنان را به هم می‌زند و تاثیر منفی بر خلق و خو، انگیزه، سلامت روان و عملکرد شغلی آنها دارد.
به همین دلیل است که ایجاد یک محیط کاری مثبت برای یک سازمان به منزله موفقیت است. یک محیط اداری افسرده باعث می‌شود که کارکنان رفتار خصمانه با یکدیگر داشته و اعتماد به نفس شغلی خود را از دست بدهند. مقابله با استرس ناشی از محیط کار در این شرایط برای آنها بسیار دشوار خواهد شد. ایجاد یک محیط کاری مثبت باعث ایجاد انگیزه و مشارکت بیشتر کارکنان می‌شود. به گفته کیکو ماتسوشیتا، عوامل زیادی می‌توانند باعث سمی شدن محیط کاری شوند. مدیریت مبهم، سیاست‌های مغرضانه، شرایط کاری ناعادلانه، عدم وجود روابط متقابل بین اعضا و دستمزدهای نابرابر از جمله این عوامل هستند.
